Rijtuig HSM 501 (originele serie uit 1887, replica in dienst vanaf 2019)

De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) liet vanaf 1887 zeventig rijtuigen bouwen met de nummers C 228 t/m C 297. De houten rijtuigen hadden twee assen en aan beide zijden open balkons. In het begin wilde de HSM de rijtuigen inzetten op de internationale diensten naar Parijs. Hoewel de rijtuigen bedoeld waren voor verre internationale reizen bleek, inzet op het lokaalspoor en tramlijnen beter bij de rijtuigen te passen. De rijtuigen waren sinds 1887 ook te zien op het lokaalspoor tussen Hoorn en Medemblik, het huidige traject van de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik (SHM).

Vanwege de historische relevantie van de serie rijtuigen besloot de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik in 2014 om als eerste 'replicarijtuig' een exemplaar van deze serie te bouwen. In Hoorn werd vijf jaar gewerkt aan het houten restauratierijtuig. Als onderstel werd een stalen rongenwagen gebruikt. Het rijtuig kreeg het nummer 501, de HSM heeft zelf het nummer niet gebruikt. Het nummer 501 had aan het einde van de 19e eeuw aan een nieuwe serie rijtuigen toegekend kunnen worden. De 501 van de SHM is geen perfecte replica. Het rijtuig is iets groter dan de originele serie en voldoet aan de moderne eisen. De 501 kreeg een donkergroene kleur en bladgouden belettering die de HSM destijds op zijn rijtuigen toepaste. De SHM 501 komt voornamelijk in de afwerking tot in de details overeen met de oorspronkelijke serie. Op 25 oktober 2019 maakte het restauratierijtuig zijn eerste publiekelijke rit op de spoorlijn van de SHM. Het restauratierijtuig 501 verving het oude restauratierijtuig, dat van oorsprong uit het buitenland kwam. Het doel van de SHM is om op termijn alle van oorsprong buitenlandse rijtuigen, zoals de Oostenrijkers, te vervangen door rijtuigen die passen bij de Nederlandse tramlijnen van vroeger.