MBS 34: NCS B101 / NS B1605 (uit 1897)

Dit tweede klasse rijtuig is in 1897 gebouwd voor de Nederlandsche Centraal Spoorwegmaatschappij (NCS) en is onderdeel van een kleine serie van maar drie rijtuigen. Deze rijtuigen van de NCS waren erg luxe uitgevoerd. De rijtuigen reden voornamelijk op de lokaallijnen vanuit Utrecht naar Baarn en Zeist. In deze regio woonden veel welgestelden die wilden reizen met luxere rijtuigen. Doorgaans waren rijtuigen op de lokaallijnen soberder dan normale rijtuigen. Dit rijtuig kreeg het nummer B101. Een jaar na de levering van de B101 werden nog drie rijtuigen geleverd die een iets andere indeling hadden.

De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Staatsspoorwegen (SS) waren bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) door eerdere fusies en het overnemen van de exploitatie van andere spoorbedrijven de grootste spoorvervoerders in Nederland. De bedrijven concurreerden hevig met elkaar, maar vanwege de oorlogsdreiging werden beide spoorbedrijven tijdens de oorlog onder militair gezag geplaatst. Vanwege de tekorten door de oorlog richten de HSM en SS per 1 januari 1917 een nieuw samenwerkingsverband op: de Nederlandsche Spoorwegen (NS). Onder het nieuwe samenwerkingsverband werkten de bedrijven nog beter samen. In 1921 werd al het spoorwegmaterieel omgenummerd naar nieuwe nummerschema's van de NS. Vanaf eind jaren '20 begon NS met het invoeren van haar eigen huisstijl op het materieel om zo de verschillende huisstijlen te vervangen. Er werd gekozen om alle treinen donkergroen te schilderen. NS koos voor een donkere kleur, zodat de treinen minder vies werden. Na de oorlog kregen de treinen en trams hevige concurrentie van bussen, personenauto's, fietsen en vrachtwagens. Andere kleinere, nog bestaande spoorbedrijven lieten vanwege de verliezen hun exploitatie overnemen door de NS. Per 1 januari 1938 werden alle vervoerders waarvan NS de exploitatie verzorgde geheel gefuseerd en was NS nog het enige spoorbedrijf dat op het hoofdspoor reed. Op de tram- en lokaallijnen reden nog wel andere bedrijven.

Vanaf 1919 exploiteerde de NCS haar diensten verder onder de Staatsspoorwegen. Twee jaar later werd de NCS B101 vernummerd naar de NS B1605. De NS stelde in 1946 de B 1605 buitendienst. Daarna heeft het rijtuig 66 jaar als tuinhuisje gediend. In 2012 kreeg de Museum Buurtspoorweg het rijtuig in haar bezit. Intern kreeg het rijtuig het nummer 34 bij de MBS. Het rijtuig werd geplaatst op het onderstel van de SS C1340 / NS C1040.

Van de Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij zijn vijf rijtuigen bewaard; de B101, B118, B119, BC6 en de BC104. De B101, B118 en de BC104 behoren tot de collectie van de Museum Buurtspoorweg. Rijtuig BC6 rijdt bij de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik en rijtuig B119 staat in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Van de NCS zijn helaas geen locomotieven bewaard gebleven. Wel heeft de MBS haar Belgische stoomlocomotief nummer 6 'Magda' voorzien van de gele huisstijl van de NCS.